Van hiërarchie naar autonomie: wacht niet af, maar onderneem actie

We komen uit een traditioneel systeem waarin hiërarchie een bepalende rol speelde in hoe we werkten. De baas was de baas en daar moest je naar luisteren, ongeacht je eigen mening. Inmiddels is die strikte hiërarchie grotendeels achterhaald. Sterker nog, we weten dat de mate van autonomie die medewerkers ervaren een belangrijke voorspeller is van hun succes. Hoe meer autonomie, hoe hoger het werkplezier en de persoonlijke effectiviteit.

Autonomie betekent dat je zelf keuzes maakt over wanneer je werkt, met wie en op welke manier. Die zeggenschap stelt je in staat om je werk aan te passen aan je persoonlijke voorkeuren en je te richten op waar je goed in bent. Bovendien vergroot autonomie het gevoel van verantwoordelijkheid: hoe meer invloed je hebt op een taak of beslissing, hoe sterker je je verbonden voelt met het resultaat.

En juist daar wringt de schoen.

Een kansrijke opstelling of een valse belofte?

Veel organisaties spelen in op deze ontwikkeling door programma’s rondom eigen regie te introduceren. Sommige gaan nog een stap verder en werken met zelfsturende teams. Een mooie intentie, maar in de praktijk zien we vaak dat verantwoordelijkheid wordt gedelegeerd zonder de bijbehorende bevoegdheden.

Dit is een van de meest gehoorde frustraties onder medewerkers:

“Je krijgt alle ruimte voor initiatief,” wordt gezegd. Maar zodra je in actie komt, stuit je op obstakels:

“Daar is geen budget voor.”
“Dit plan is niet haalbaar.”
“Henk ziet het niet zitten, en Henk heeft blijkbaar het laatste woord.”

Het resultaat? Frustratie en, in het ergste geval, apathie. Medewerkers leren dat initiatief nemen weinig zin heeft en verzanden in uitspraken als:

“Doe geen moeite, dat werkt toch niet.”
“Anderen voor mij is het ook niet gelukt.”

Doodzonde. De intentie van de organisatie is juist om medewerkers kansrijk op te stellen, maar in werkelijkheid worden ze kansloos gemaakt.

Stop met wachten, ga aan de slag

Een trainer zei ooit tegen me:

“Weet je wat jouw probleem is? Je wacht op instemming van je baas en je collega’s. Maar die ga je nooit krijgen, want ze willen niet veranderen. Stop dan ook met ze te overtuigen. Zoek een klant die openstaat voor jouw idee. Als dat succesvol wordt, zul je zien dat ze je gaan benijden. Dat is hoe je hen overtuigt.”

Dit is een krachtige les: succes wekt begeerte op. Wanneer je resultaten boekt, volgt erkenning vanzelf. Misschien was dat besef wel de aanleiding om het handboek Ontdek & Benut te schrijven.

Ik zie veel mensen wachten op goedkeuring. Mijn advies? Stop daarmee en onderneem actie. Je zult versteld staan van wat je in je eigen situatie kunt verbeteren.

Ontdek & Benut: een handboek voor actie

Ontdek & Benut biedt je handvatten om in beweging te komen. Wacht niet af, maar neem het heft in eigen handen. Dit boek helpt je bij:

✅ Voorbereiding op een ontwikkelgesprek – Hoe presenteer je je plannen overtuigend?
✅ Het aanpakken van uitdagingen – Wat kun je zelf doen om iets te veranderen?
✅ Reflectie en groei – Welke competenties zijn voor jou belangrijk? Wat heb je nodig om effectiever te werken en meer plezier te ervaren?
✅ Veranderen en aanpassen – Hoe pas je je aan een nieuwe situatie zonder jezelf te verliezen?
✅ Je mindset versterken – Welke denkbeelden helpen je vooruit, en welke belemmeren je juist?