Lessen uit een poolexpeditie: Wat we kunnen leren over samenwerking en leiderschap
Onlangs woonde ik een bijeenkomst bij waarin een Nederlands poolexpeditielid een inspirerende lezing gaf. Hij deelde de inzichten die hij had opgedaan tijdens zijn expeditie en trok verrassende parallellen met de werkomgeving. Een van de belangrijkste lessen die hij leerde, was dat er meerdere wegen zijn die naar Rome leiden.
De Noordpool bestaat uit losse ijsschotsen die voortdurend in beweging zijn. Zelfs als je stilstaat, bevind je je na een uur op een andere breedtegraad. De expeditieleden wilden zo efficiënt mogelijk lopen, maar raakten in discussie over de beste strategie:
- In een rechte lijn lopen, omdat dat de kortste route is.
- Meanderend lopen, zodat ze sneller konden bewegen ondanks de langere afstand.
- De beweging van de ijsschotsen in de route meenemen, om optimaal gebruik te maken van de verschuiving.
De groep besloot alle drie de strategieën te testen. Tot hun verbazing kwamen ze – na een uur lopen – allemaal op exact dezelfde afgelegde afstand uit!
Drie waardevolle lessen uit deze expeditie zijn me bijgebleven:
1. Benut verschillen in plaats van ze op te heffen
De expeditieleden trokken hun uitrusting op sleetjes achter zich aan. Om het eerlijk te verdelen, werd het gewicht tot op de gram nauwkeurig verdeeld. In de groep bevond zich echter één lid met aanzienlijk meer kracht en conditie dan de rest. Hij liep steeds ver vooruit en keek regelmatig gefrustreerd om, terwijl de rest worstelde om hem bij te houden. Dit had een negatief effect op de groepsmoraal.
Pas na dagen kwam het besef: eerlijk betekent niet altijd gelijk. In plaats van alle sleetjes even zwaar te maken, werd het gewicht aangepast aan de kracht van de persoon die het trok. Door zijn slee zwaarder te maken, werd het tempo van de groep gelijkgetrokken, wat zowel de prestaties als de sfeer ten goede kwam.
Wat kunnen we hiervan leren?
In het bedrijfsleven streven we vaak naar gelijke behandeling, denkend dat dit eerlijk is. Maar werkelijke rechtvaardigheid zit in het benutten van onderlinge verschillen in plaats van ze glad te strijken. Door mensen in te zetten op basis van hun sterke punten, verbeteren we de samenwerking en prestaties.
2. Zeg wat gezegd moet worden
Voor vertrek kwamen de expeditieleden regelmatig samen om hun verwachtingen af te stemmen. Eén lid trad steeds vaker op als woordvoerder richting de pers, waardoor bij buitenstaanders de indruk ontstond dat hij ook de expeditieleider was.
Tijdens een bijeenkomst gooide iemand de knuppel in het hoenderhok:
“Ik merk dat jij automatisch als leider wordt gezien, maar is dat wel de beste keuze?”
Wat volgde was een pittige discussie. Er werden verwijten gemaakt, maar uiteindelijk kwam er een constructieve beslissing. Achteraf waren de expeditieleden dankbaar dat dit gesprek vóór vertrek had plaatsgevonden, omdat het anders de hele missie had kunnen ondermijnen.
Wat kunnen we hiervan leren?
In organisaties laten we kritische gesprekken vaak achterwege, zelfs als er een duidelijk doel voor ogen is. We gaan er stilzwijgend van uit dat zaken vanzelf goedkomen, terwijl onbesproken verwachtingen en aannames tot problemen kunnen leiden.
Het lef hebben om constructief te escaleren is essentieel. Dit betekent niet dat je altijd confrontaties moet opzoeken, maar wel dat je eerlijk en tijdig moet benoemen wat nodig is om samen te kunnen presteren.
3. Er is niet één beste weg naar succes
De discussie over de loopstrategie van de expeditieleden liet zien dat er meerdere juiste manieren zijn om een doel te bereiken. We besteden vaak veel energie aan het overtuigen van anderen van ‘onze’ manier, terwijl er in de praktijk geen absolute waarheid is.
Door de verschillende loopstrategieën uit te testen, kwamen de expeditieleden tot de ontdekking dat uiteindelijk alle methoden even effectief waren.
Wat kunnen we hiervan leren?
In het bedrijfsleven zijn we geneigd eindeloos te debatteren over de ‘beste’ aanpak. Maar in veel gevallen is het verstandiger om gewoon te beginnen en te ontdekken wat werkt.
Probeer het uit, experimenteer en leer. Besef dat het niet altijd nodig is om je gelijk te halen – er valt immers niets te verliezen.
Conclusie: Durf te kijken, te benoemen en te experimenteren
Wat deze expeditie ons leert, is dat succes niet alleen afhangt van kracht en strategie, maar ook van de manier waarop we samenwerken en communiceren.
✔ Maak gebruik van verschillen in plaats van ze te neutraliseren.
✔ Zeg wat gezegd moet worden, ook als dat spannend is.
✔ Sta open voor meerdere wegen naar succes.
Als we deze lessen toepassen in ons werk en dagelijks leven, kunnen we niet alleen effectiever samenwerken, maar ook met meer plezier en succes onze doelen bereiken.
Welke van deze lessen spreekt jou het meest aan?