Effectief omgaan met emoties: de effectiviteitslijn
Emoties kunnen op verschillende manieren worden geuit. Tijdens coachingactiviteiten zien wij vaak twee uitersten:
- De persoon die het hart op de tong draagt – iemand die direct uitspreekt wat hij of zij voelt.
- De persoon die ergernissen inslikt – iemand die onder de mantel der liefde conflicten vermijdt.
Beide stijlen hebben voor- en nadelen.
✅ Voordelen:
- Iemand die zijn emoties direct uit, lucht zijn hart en voorkomt dat frustraties zich opstapelen.
- Iemand die conflicten vermijdt, kiest voor harmonie en voorkomt escalatie.
❌ Nadelen:
- Directe emotie-uitingen kunnen kort door de bocht zijn en anderen kwetsen.
- Opgekropte gevoelens kunnen zich opstapelen en op een later moment ongecontroleerd naar buiten komen, vaak op een onterecht adres.
Hoe ga je dan op een effectieve manier met emoties om?
De effectiviteitslijn
Om emoties constructief te uiten, kun je gebruik maken van de effectiviteitslijn.
Linkerkant van de lijn: rechten en verwijten
Hier richt je je op het verleden. Het gaat om zaken die niet zijn waargemaakt of verwachtingen die niet werden ingelost. Soms is het goed om hierbij stil te staan: iedereen heeft de behoefte gehoord te worden en verantwoordelijkheid te nemen of te geven. Maar blijf je hier te lang hangen, dan ontstaat een negatieve spiraal en wordt niemand er beter van.
Midden van de lijn: emoties en zorgen
Dit gaat over het heden. Om effectief te blijven, is het belangrijk om los te laten wat niet meer veranderd kan worden en te onderzoeken waar je emoties en zorgen vandaan komen.
Rechterkant van de lijn: behoeften en wensen
Onder elke emotie ligt een onderliggende behoefte of wens. Door je te richten op de toekomst en constructieve oplossingen, word je effectiever en haal je meer voldoening uit je relaties en werk.
Hoe verplaats je jezelf naar de rechterkant van de lijn?
Hier zijn enkele praktische tips:
1️⃣ Scheid de persoon van het probleem
Maak onderscheid tussen gedrag en karakter. Niet de persoon, maar de situatie is het probleem.
2️⃣ Richt je op belangen, niet op standpunten
Onderzoek wat jouw echte behoefte is en welke behoeften de ander heeft. Stel open vragen om hierachter te komen.
3️⃣ Creëer win-win oplossingen
Zoek naar opties die voor alle betrokkenen voordelig zijn in plaats van een strijd waarin één partij ‘verliest’.
4️⃣ Baseer je op objectieve maatstaven
Vraag jezelf af: Waaruit blijkt dat? Dit helpt om emotionele aannames los te laten en naar feiten te kijken.
Door bewust met de effectiviteitslijn te werken, verbeter je niet alleen je eigen communicatie, maar zorg je ook voor een prettiger en effectiever samenspel met anderen.