De val van Tesla lijkt onafwendbaar. Wat begon als een revolutionair bedrijf, gedreven door innovatie en een scherpe visie, glijdt nu in rap tempo af naar de status van een mislukte tech-gigant. De reden? Elon Musk zelf. Zijn extreme politieke opvattingen, wispelturige bedrijfsvoering en het vasthouden aan oude patronen duwen Tesla richting de afgrond.

Tesla’s ondergang past in de cyclus van groei, vernieuwing en verval – oftewel de dynamiek van Exploreren, Connecteren, Transformeren en Conserveren. Een gezond bedrijf beweegt zich continu tussen deze fasen. Tesla verloor de balans: te lang vasthouden aan oud succes, zonder structurele vernieuwing of zelfreflectie.

1. Exploreren: De pionier Musk

In de beginfase was Exploreren de kern van Tesla’s succes. Musk zette met elektrische auto’s een radicale koers in, experimenteerde met batterijen en zelfrijdende technologie en brak met het traditionele dealermodel. Tesla stond synoniem voor innovatie en disruptie.

Maar exploreren vraagt niet alleen om visie, het vraagt ook om ruimte voor nieuwe denkers. Waar het vroeger draaide om vooruitgang en samenwerking, draaide het op een gegeven moment alleen nog om Musk. Tesla had zich moeten verbreden met andere leiders en frisse perspectieven.

In plaats daarvan werd het bedrijf volledig afhankelijk van één man, die zich steeds meer fixeerde op zijn eigen imago en politieke agenda. Musk faalde hier in leiderschap: hij hield geen ruimte vrij voor anderen om te exploreren en blokkeerde vernieuwing door zich vast te klampen aan zijn eigen overtuigingen.

2. Connecteren: Tesla raakt de verbinding kwijt

In de vroege groeifase was Connecteren cruciaal. Tesla wist een trouwe groep klanten, medewerkers en investeerders te binden. Mensen waren trots om een Tesla te rijden en het merk had een bijna cultstatus.

Maar connectie verdwijnt als vertrouwen en psychologische veiligheid afbrokkelen. Tesla-medewerkers klagen over een giftige werkcultuur met extreme werkdruk, sancties en controlemechanismen zoals huisbezoeken bij ziekte. Topmensen verlaten het bedrijf en stabiliteit verdwijnt.

Klanten keren Tesla de rug toe. De negatieve impact van Musk’s politieke uitingen en de #TeslaTakeDown-beweging zorgen voor massale boycots. Tesla is niet langer een merk waarmee men zich wil identificeren en loyaliteit verdwijnt.

3. Transformeren: Stabiliteit versus verstarring

Tesla’s succes bracht een nieuw risico met zich mee: de sluipmoordenaar van innovatie. Musk verlegde zijn focus naar X (voorheen Twitter) en SpaceX, terwijl concurrenten Tesla voorbijstreefden in productkwaliteit, betrouwbaarheid en innovatie.

Tegelijkertijd ondermijnde Musk zijn eigen bedrijf. De voortdurende prijsdalingen zorgden voor een dramatische afschrijving op bestaande modellen, wat loyale klanten vervreemdde. De markt verloor vertrouwen en het negatieve sentiment groeide.

Tesla had hier moeten Transformeren: de strategie aanpassen, een nieuw leiderschapsteam aanstellen en verbreden naar bredere technologische innovatie. In plaats daarvan bleef het vastzitten in één persoon, één visie en kortetermijndenken.

Musk’s ego stond transformatie in de weg. In plaats van zich aan te passen, hield hij vast aan de illusie dat Tesla onaantastbaar was.

4. Conserveren: Volwassenheid en verval

Tesla zit nu in de laatste fase van de cyclus: verval. De markt reageert genadeloos. De vraag naar Tesla’s stort in, de beurswaarde keldert en investeerders haken af. Musk verlaagt prijzen om volumes op te krikken, maar dat verergert alleen het probleem. Dit is geen innovatie meer, maar paniekvoetbal.

Waar stabiliteit een middel had moeten zijn om verder te bouwen, is het nu een barrière geworden. Tesla lijkt vast te zitten in rigiditeit, met controlemechanismen en interne onrust die groei in de weg staan. In plaats van een sterk fundament voor de toekomst, zorgt het gebrek aan koers en leiderschap voor een negatieve spiraal.

De les: De volgende S-curve komt te laat

De grootste uitdaging voor Tesla is niet technologisch, maar cultureel. Een organisatie kan alleen floreren als er vertrouwen is, van binnen en van buiten. Medewerkers moeten zich betrokken voelen, klanten moeten zich met het merk kunnen identificeren en investeerders moeten perspectief zien. Als dat vertrouwen wegvalt, brokkelt alles af.

Of, zoals we bij Flueres zeggen:

“Een organisatie wordt pas vertrouwd als haar medewerkers haar eerst vertrouwen.”

Tesla heeft dat vertrouwen verspeeld. De vraag is nu: weet het dat nog terug te winnen?